به انتهاي بال ها و دم هاي عمودي و افقي چيزي شبیه ميله متصل است كه وظيفه تخليه بارهاي الكترواستاتيك را دارند كه از سيستم هاي هواپيما در برابر بار ناشي از اصطكاك بين هواپيما و ابر و همچنين رعد و برق محافظت مي كند. يك سيم كشي گسترده در بدنه هست كه اين بار ها را به اين ميله ها منتقل مي كند.

نظربه اینکه لایه بیرونی اغلب هواپیماها عمدتاٌ از آلومینیوم ساخته شده است که هادی خوب الکتریسیته است. راز سالم ماندن هواپیما در میان ضربات صاعقه این است که در هواپیما اجازه روان شدن جریان الکتریکی از میان پوسته هواپیما تا نقطه تمـاس آن بـه بعضـی نقاط دیگـر بـدون وقـفه یـا انحـراف بـه درون هـواپـیمـا داده می شود. تخمین ها نشان می دهند که هر خط هوایی تجاری بطور متوسط یک ضربه صاعقه در طول سال می خورد ولی آخرین صدمه ای که از برخورد هواپیما با صاعقه بود در سال 1967 اتفاق افتاد موقعی که مخزن سوخت منفجر شد و این باعث شد که هواپیما صدمه ببیند و سقوط کند.

بطور عمومی اولین جایی از هواپیما که با رعد و برق در تماس است ، سر یا ته ( دماغ یا نوک قوس دار و منحنی شکل ) است. زمانی که هواپیما از میان ناحیه ای از بارهای مثبت شروع به پرواز می کند ، صاعقه از میان پوسته هواپیما بوجود می آید و شروع به حرکت می کند و به سمت ناحیه حد انتهایی می رسد . این کار اغلب در دم به وجود می آید .(همانطور که قانون گاوس بیان نموده است.) مساله دیگری که مربوط به صاعقه می شود، تاًثیرگذاری بر روی کامپیوترها و تجهیزات پرواز است. عایق بندی و جرقه گیرها اطمینان می دهند که جریانهای الکتریکی ایجاد شده اثری بر روی بردهای الکترونیکی هواپیماهای مدرن نداشته باشند و صدمه ای به مایلها سیم بندی الکتریکی در هواپیما نمی رسانند.

تمام قطعاتی که برای عملکرد هواپیماهای تجاری حیاتی هستند باید از مقررات هواپیمایی FAA که برای تمام هواپیماهایی که در ایالات متحده پرواز می کنند وضع شده است ، پیروی کنند. هواپیما و بخصوص بدنه هواپیما و نه افراد داخل آن ، به وسیله دو چیز از ضربات صاعقه نجات می یابند. اولین و مهمترین چیز فکر خلبان و پیشگویی های هواشناسی است که پیش بینی می کند و تشخیص می دهد که در کجا احتمال برخورد با طوفان های تند است. و دومی از طریق یک دستگاه کوچک ناآشنا با نام فتیله استاتیک (Static Wick) است . بیشتر هواپیماها به داخل طوفان های رعد وبرق نمی روند و مستقیما در جایی که حتی احتمال رعد وبرق هم است پرواز نمی کنند. آن چیزی که ما از رعد و برق می بینیم یک میل به موازی آن ، از سیل بزرگی از الکترون هاست که از طریق ابر به ابر و یا از طریق ابر به زمین اتفاق می افتد. در هر صورت مقدار زیادی از الکترون ها به گوشه ابر شارش پیدا می کنند و الکتریسته راه خودش را از جایی به جای دیگر از طریق چیزی که ما به آن فرمانده قدم (Step Leader) می گوییم ، پیدا می کند. نیروی عمودی ابر شروع به جذب الکترون ها از سطح زمین می کند و این الکترون ها بر روی هر چیزی که بار الکتریکی را جذب می کند ( مثل یک نرده ) یا یک برجستگی (مثل یک انسان) و یا هردو (مثل تیرچراغ برق یا تلفن) می نشینند. بارهای الکتریکی شروع به پایین آمدن می کنند و در این حال به هوا برخورد می کنند و آن را یونیزه می کنند تا اینکه leader به طرف پایین برخورد کند .

یک هواپیما در بین قسمتهای بالایی ابر که شارژ شده که برای step leaderها نقش یک معبر را دارد پرواز می کند و قابلیت این را دارند که هر کدام را در یک جهت تولید کند. اگر هر کدام از آنها به یک leader که در حال پایین آمدن به سطح زمین است برخورد کند صاعقه پیش می آید. هواپیما با استفاده از چیزی که به آن Static  Wick یا فتیله ایستا نامیده می شود سعی در پراکنده کردن این Step leaderها می کند. یک فتیله ایستا یک قطعه آهنی است که به بدنه هواپیما با یک یا دو میخ یا سوزن در ته آن بطور الکتریکی اتصال دارد.آن جای پوشش فایبرگلاسی است که برقگیر است و از هواپیما نیز جداست. برای اینکه میـخ ها در اطراف آنها بارالـکتریکی را متمرکز کنند به بدنه هواپیـما متصـل شده اند. آنها به هواپیما اجازه می دهند که هر بار ساکن الکتریکی را که ممکن است در داخل هواپیما ساخته شود پراکنده کنند.همچنین اگر رعد وبرق به هواپیما برخورد کرد ، این شانس وجود دارد که الکتریسته به درون پراکنده کننده ها برود و داخل هواپیما نشود. بنابراین موقعی که بحث می شود که چگونه هواپیما از ضربات صاعقه مصون می ماند ، بهترین گزینه خلبان است که قبل از اینکه پرواز کند هوا را چک می کند و تصمیم های هوشمندانه ای برای پرواز به منطقه مذکور اتخاذ می کند. اگر یک هواپیما مجبور شود که در داخل طوفان برود، فتیله های ایستا بر روی بال ها و انتهای تیغه پرواز موتور باید هواپیما را سالم نگه دارند.

هنگامیکه ابرها با کوه ها و درخت ها برخورد می کنند اصطکاکی بوجود می آورد که باعث منفی شدن بار الکتریکی ابر می شود. همین ابر در مناطق مرتفع مثل برج ها تخلیه ی بار الکتریکی می کند . پس به تخلیه ی بار الکتریکی بین ابر و زمین آذرخش می گویند.

هنگامی که ابرها با یکدیگر برخورد می کنند یکی از آنها دارای بار مثبت و دیگری دارای بار منفی می شود. پس تخلیه ی بار الکتریکی بین دو ابر را رعد و برق می گویند. گفتنی است که رعد و برق معمول ترین و رایج ترین نوع تخلیه بار الکتریکی در ابر می باشد.

در واقع رعد و برق جرقه ای است که بین دو قطعه ابر بار دار رخ می دهد اما صاعقه جرقه ای است که بین ابر باردار و زمین رخ می دهد.

هرگاه ابری باردار شود (توسط وزش باد) و به ابر باردار (غیر همنام) دیگری نزدیک شود بین این دو ابر تخلیه الکتریکی انجام می شود (یعنی بارهای منفی می خواهند از یک ابر به ابر دیگری بروند که دارای بار مثبت می باشد) در اثر این تخلیه جرقه ای همراه با صدای مهیبی تولید می شود. این تخلیه الکتریکی همراه با نور و صدا می باشد که به نور به وجود آمده آن «برق» و به صدای مهیب آن «رعد» می گویند.

 برای جلوگیری از رعد و برق از برقگیر و یا سرج ارستر استفاده می شود و این وسیله ی مسی در بالای برج ها نصب می شود و سیمی از آن به داخل قسمت های مرطوب زمین هدایت می شود و بار منفی الکتریکی ناشی از آذرخش را به داخل زمین می برد تا از خطرهای جانی جلوگیری شود.

جهت مشاهده محصولات ارستر روی لینک ان کلیک کنید یا می توانید برای خرید با ماتماس بگیرید.

02133993055

معمولا زمانی که احتمال وقوع یک پدیده برای دفعات بیش از یکبار ضعیف و یا غیر ممکن باشد از ضرب المثل صاعقه هیچگاه یک نقطه را دو بار مورد اصابت قرار نمی دهد استفاده می کنند اما در واقعیت چنین نیست.

در آزمایش انجام شده بر روی ساختمان امپایر استیت نیویورک که پیش تر هتل والدورف آستوریا در آن واقع بود، مشاهده شد که این ساختمان در یک سال  بین ۲۵ تا ۱۰۰ بار مورد اصابت صاعقه قرار می گیرد و در بهار ۲۰۱۱ نیز سه بار در یک شب مورد اصابت قرار گرفته است. گفتنی است که این برج به دلیل ساختاری که دارد نیروی عجیبی در جذب الکتریسیته طبیعی جو دارد.

باید توجه داشت که در مرتفع ترین نقطه یک ساختمان احتمال اصابت صاعقه بیشتر است.

همچنین ساختمان های مرتفع به تولید صاعقه کمک می کنند، زیرا در طی یک طوفان، بار الکتریکی اجسام روی زمین، با بار الکتریکی موجود در ابرها مخالف است. اغلب صاعقه ها از بالا به پایین حرکت می کنند اما در مواقعی با تغییر یکباره ی بار الکتریکی ابرها می توانند از ساختمان ها و آنتن های مرتفع به سمت بالا حرکت کنند.

مواردی که باید به طور کلی برای ایمن ماندن در هنگام اصابت و وقوع صاعقه رعایت کنید را در شکل زیر میبینید.

نام صاعقه که به گوش می رسد ناخودآگاه ترس و صدای مهیب را یادآور می شود اما می تواند جالب و شاید عجیب باشد اگر بدانیم که این رعد و برق علاوه بر ترس فوایدی هم دارد!

بر اساس تحقیقات که انجام گرفته است رعد و برق می تواند عمل آبرسانی کود دهی را داشته باشد.

رعد و برق همیشه نشانه از تولید باران است اما چگونه می تواند رعد و برق باران تولید کند؟

رعد و برق و یا برق آسمان یک واکنش گرماده است که دمای حرارتی که ایجاد می کند بسیار بالا بوده تقریبا 15 هزار درجه سانتگراد. این مقدار گرما باعث سوختن هوای اطراف می شود که نتیجه این سوختن هوای اطراف، کم شدن فشار هوا می باشد که در اتمسفری که در آن فشار هوا کم باشد، محیط مناسب برای بارش باران است.

از دیگر فواید رعد و برق سمپاشی بصورت طبیعی است!

در اثر حرارت بالای رعد و برق مقداری اکسیژن به قطرات باران اضافه می شود که همان آب اکسیژنه است که امروزه برای شست شو و ضدعفونی کردن در ترکیبات پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد.

در کنار این ها رعد و برق اندریک نیترات تولید می شود و همراه باران به زمین میاید که از این ترکیب شیمیایی نیز به عنوان کود استفاده می شود.

جالب است بدانید که حتی رعد و برق به بهبود لایه ازن کمک می کند. تخلیه بار الکتریکی که درتوده های ابری به وجود می آید باعث یونیزه شدن هوا و نهایتا تشکیل لایه ازن می شود.

در کنار تمام فواید حیرت انگیز رعد و برق نباید از مضرات آن غافل شد و باید تمام جوانب ایمنی را در هنگام صاعقه در نظر گرفت و تا آسیب به جان و یا وسایل الکتریکی که در هنگام رعد و برق بیشتر در معرض آسیب هستند در امان ماند.  

در بالای ساختمان های بلند و یا سازه های مرتفع میله ای با عنوان میله رعد و برق نصب می گرددکه به وسیله سیم و یا هر هادی الکتریکی به زمین متصل می گردد این عمل به منظور محافظت از سازه در برابر رعد و برق می باشد. هنگام برخورد رعد و برق با ساختمان جریان به وسیله میله جذب گردیده و با انتقال از طریق سیم به زمین می رسد و باعث محفوظ ماندن ساختمان از خطرات ناشی از رعد و برق نظیر آتش سوزی می گردد.

میله های رعد و برق می تواند از جنس های مس و یا آلومینیوم و یا دیگر آلیاژهایی که رسانای خوبی برای جریان برق باشند ساخته می شود کهغالبا به صورت توخالی نیز می باشد

انرژی ای که از سوی رعد و برق منتقل میشود و هم چنین قدرت آن ثابت نیست این امر موجب می شود تا هیچ سیستم ایمنی نتواند به طور مطلق از سازه و تجهیزات آن محافظت کند.

در کنار تمام امنیتی که برای سازه ها برای حفاظت در برابر رعد و برق در نظر گرفته می شود وجود سیستم های الکتریکی هم چون ارستر (سرج ارستر) می تواند تا حد قابل توجهی صدمات ناشی از این رخداد را کاهش دهد.