واریابل دلتا | اتوترانس | واریاک

1. واریابل (دلتا) یا واریاک

واریابل یا واریاک (Variac) نوعی ترانسفورماتور قابل تنظیم (اتوترانسفورماتور) است که امکان تغییر ولتاژ ورودی را به صورت پیوسته و خطی فراهم می‌کند.

ویژگی‌ها و ساختار واریابل:

1. ساختار:
   • از یک سیم‌پیچ منفرد (مشترک) بر روی هسته آهنی تشکیل شده است.
   • دارای یک هسته گردان یا لغزنده برای تنظیم ولتاژ خروجی است.
2. تنظیم ولتاژ:
   • امکان تغییر ولتاژ از 0 تا مقدار ورودی (و گاهی بیشتر از ورودی) را فراهم می‌کند.
3. عملکرد پیوسته:
   • تنظیم ولتاژ بدون هیچ جهش یا پله انجام می‌شود.

مزایا:

• دقت بالا در تنظیم ولتاژ.
• ساختار ساده و عمر طولانی.
• توانایی تولید ولتاژ خروجی متغیر، حتی بیش از ولتاژ ورودی در برخی مدل‌ها.

معایب:

• محدودیت توان و جریان خروجی.
• خطر برق‌گرفتگی به دلیل طراحی اتوترانسفورمری (نقطه مشترک با ورودی).

2. اتوترانسفورماتور (Auto Transformer)

اتوترانسفورماتور یک نوع ترانسفورماتور با یک سیم‌پیچ منفرد است که بخشی از آن به صورت مشترک در ورودی و خروجی استفاده می‌شود.

ویژگی‌ها:

1. ساختار:
   • برخلاف ترانسفورماتورهای معمولی، فقط یک سیم‌پیچ وجود دارد که به طور مشترک برای افزایش یا کاهش ولتاژ به کار می‌رود.
2. کاربرد:
   • برای افزایش یا کاهش ولتاژ در مدارهای قدرت و الکترونیکی.
3. راندمان بالا:
   • به دلیل استفاده از سیم‌پیچ مشترک، تلفات انرژی کمتری دارد.

مزایا:

• طراحی ساده و سبک‌تر از ترانسفورماتورهای معمولی.
• راندمان بالا در تبدیل ولتاژ.
• هزینه کمتر نسبت به ترانسفورماتورهای ایزوله.

معایب:

• عدم ایزولاسیون الکتریکی بین ورودی و خروجی.
• حساسیت به نوسانات و نویزهای الکتریکی.

3. تفاوت واریابل و اتوترانسفورماتور

• تنظیم ولتاژ:
  • واریابل: قابلیت تنظیم ولتاژ به صورت پیوسته دارد.
  • اتوترانسفورماتور: تنظیم ولتاژ به صورت ثابت یا در چند سطح مشخص انجام می‌شود.
• کاربرد:
  • واریابل: مناسب برای آزمایشگاه‌ها و سیستم‌هایی که نیاز به تنظیم دقیق ولتاژ دارند.
  • اتوترانسفورماتور: برای کاهش یا افزایش ولتاژ در شبکه‌های قدرت و صنعتی.
• خروجی:
  • واریابل: اغلب محدوده 0 تا بیش از ولتاژ ورودی را ارائه می‌دهد.
  • اتوترانسفورماتور: خروجی برابر با محدوده‌ای از ولتاژ ورودی است.

کاربردهای واریابل و اتوترانسفورماتور

کاربردهای واریابل:

1. آزمایشگاه‌های الکترونیکی:
   • برای آزمایش تجهیزات در ولتاژهای مختلف.
2. صنایع سبک:
   • تنظیم سرعت موتورهای AC.
3. کنترل نور:
   • در کاربردهای تئاتر و استودیو برای تنظیم نور.

کاربردهای اتوترانسفورماتور:

1. شبکه‌های قدرت:
   • برای افزایش یا کاهش ولتاژ در سیستم‌های توزیع برق.
2. ماشین‌آلات صنعتی:
   • تنظیم ولتاژ برای ماشین‌آلات با نیاز خاص.
3. راه‌اندازی موتورهای الکتریکی:
   • کاهش جریان هجومی در لحظه راه‌اندازی.

4. واریاک یا ترانسفورماتور دلتا

اصطلاح دلتا ممکن است به ساختار فیزیکی یا نوع خاصی از ترانسفورماتور با اتصال سه‌فاز اشاره کند، اما در زمینه واریاک دلتا معمولاً به دستگاه‌هایی اطلاق می‌شود که در کاربردهای آزمایشگاهی یا صنعتی سه‌فاز استفاده می‌شوند.

ویژگی‌های واریاک سه‌فاز:

• تنظیم همزمان سه فاز.
• کاربرد در کنترل ولتاژ تجهیزات سه‌فاز صنعتی.
• طراحی برای جریان‌های بالا.